Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 we
Włoszech, a zmarła 6 maja 1952 w Holandii. Była jedną z pierwszych kobiet - lekarzy we
Włoszech, studiowała w latach 1892-1896. Była pierwszą kobietą we Włoszech,
która ukończyła studia medyczne i otrzymała dyplom lekarza medycyny. Po
uzyskaniu doktoratu z psychiatrii oddała się pracy pedagogicznej. W roku 1897 podjęła
pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, podczas której
zwróciła szczególną uwagę na dzieci upośledzone umysłowo.
Stworzyła system wychowania dzieci w wieku
przedszkolnym, nazwany później metodą Montessori. Metoda ta kładła nacisk na
swobodny rozwój dzieci. Montessori uważała, że głównym zadaniem pedagogiki jest
wspieranie spontaniczności i twórczości dzieci, umożliwianie im wszechstronnego
rozwoju fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego.
Za wybitne osiągnięcia pedagogiczne i przesłania
humanistyczne, zawarte w ideach swojej metody wychowawczej Maria Montessori
była wyróżniana tytułami Doktora Honoris Causa. Na Uniwersytecie w Sorbonie
otrzymała Krzyż Legii Honorowej. Była wielokrotnie nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla.
System Montessori zwany też metodą
Montessori określa wychowanie jako "pomoc osobie ludzkiej w osiąganiu przez nią
niezależności, pomoc dawaną dziecku od urodzenia w jego rozwoju psychicznym i
duchowym.” Najważniejsze w wychowaniu i nauczaniu dziecka, są jego
zainteresowania, wokół których kręci się cały system oddziaływań wychowawczych.
Dzieci poznają rzeczywistość i samych siebie poprzez naturalne zainteresowanie
rzeczami i zjawiskami.
Występujące w otoczeniu dziecka odpowiednie warunki będą sprzyjały naturalnemu
rozwojowi.
Proces ten dokonuje
się dzięki typowym dla okresu dzieciństwa właściwościom, takim jak : absorbująca psychika,
okresy szczególnej wrażliwości, polaryzacja uwagi.
Intelektualne predyspozycje dziecka tworzą się
dzięki „absorbującej psychice”, która pozwala na rejestrowanie w
podświadomości wszystkich informacji docierających z otoczenia.
Okresy, kiedy dziecko
uczy się łatwiej i szybciej opanowuje określone czynności to okresy „szczególnej wrażliwości”. Są to okresy przejściowe. Należy wychwycić ten optymalny czas w
życiu dziecka, wtedy uczenie się i wychowanie w określonej dziedzinie przynosi
najlepsze efekty.
Zjawisko wnikliwego
długotrwałego zainteresowania jednym przedmiotem lub jedną czynnością to „polaryzacja uwagi.” Dzięki niej dziecko pracuje poważnie i w
sposób zdyscyplinowany, przeżywa radość i czerpie satysfakcję z własnych
działań.
W metodzie Montessori zapewnione powinno być przygotowane
otoczenie, w którym dzieci mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie
materiałami. Dzieci mają wrodzoną chęć do uczenia się, a przy tym nauka ich nie
męczy, ale raczej zachwyca i czyni szczęśliwymi. Wykonywanie celowych prac
przez dziecko pod przewodnictwem dorosłego prowadzi do rozwoju jego
koncentracji i samodyscypliny. Dziecko może pracować w zgodzie z własnymi
możliwościami, we własnym tempie i w spokoju.
Dzieci od urodzenia nastawione są na
własny rozwój, na osiągnięcie niezależności i przejście od dzieciństwa do
dorosłości. Metoda Montessori pomaga dzieciom w tym zadaniu. Jej podstawą jest szanowanie naturalnej indywidualności każdego dziecka, jeśli
chodzi o jego rozwój fizyczny, umysłowy, duchowy i emocjonalny i kierowaniu go
do całościowego wzrostu.